Aiet-bastard
Allium ursinum
Amaryllidaceae Alliaceae
Noms en français : Ail des ours, Ail des bois.
Descripcioun :L'aiet-bastard trachis dins li faio e li blachiero umido. S'apren à-n-acò que se vèi quàsi pas en Prouvènço, en deforo di relarg mountagnous. Se recounèis à si làrgi fueio pourtado pèr un pecou, e à si flour blanco coume lou la e un pau grando (fin qu'à 1,5 cm).
Usanço :"- Se vesias, nous disié lou Jóuse, soun pas marrit aquélis aiet. Tenès, tastas. - Verai ! soun bon. Hòu ! pourrias faire l'aiòli". ("En Mountagno", op.cit p. 72)Èi l'aiet fèr lou mai manja en Éuropo e acò desempièi lou neoulitique. Poudès acampa li fueio, li flour, li boutoun, li jóuini fru e li veno. S'adoubon de proun de biais, en ensalado, cue... A peréu li mémi prouprieta que l'aiet cultiva (vèire çai-souto), èi peréu riche en vitamine C e fai meigri.
Port : Erbo
Taio : 15 à 40 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Allium
Famiho : Amaryllidaceae
Famiho classico : Alliaceae
Ordre : Asparagales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 1600 m
Aparado : Noun
Abriéu à mai
Liò : Faio
- Blachiero
- Ribiero
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Allium ursinum L., 1753
Taba(-verdau)
Nicotiana glauca
Solanaceae
Noms en français : Tabac arborescent, Tabac glauque.
Descripcioun :Lou taba-verdau es un aubret que trachis au nostre dins li fendasclo di vièi paret e de roucas. Nous vèn d'Americo dóu miejour (Argentino) ounte se vèi fin qu'à 3 700 m d'auturo. Se recounèis à si fueio pourtado pèr un long pecou e verdalo coume la tijo peréu bluio, e tambèn bonodi si lòngui flour jauno en tube.
Usanço :Emai aguèsson pas li mémi prouprieta qu'aquéli de Nicotiana tabacum, li fueio seco soun fumado pèr lou pople "Quechua" alor que li "Cahuilla" se n'en sèrvon en emplastre pèr garri li plago, li macaduro e li fleiroun, e pèr sougna lis enflige (edèmo). Mèfi de n'en pas manja li fueio, soun mourtalo ! La decoucioun de fueio, richo en nicoutino e anabasino (alcalouïde), pòu servi dins l'ort pèr tua li nieroun.
Port : Aubret
Taio : 1 à 3 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Nicotiana
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Abriéu à óutoubre
Liò : Paret
- Escoumbre e proche dis oustau
- Roucas
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Sud
Ref. sc. : Nicotiana glauca Graham, 1828